Đây là một trong những thắc mắc kinh điển của cộng đồng fan Anime Pokemon: Tại sao Ho-Oh lại bay qua bầu trời ngay trong tập đầu của Anime phát sóng năm 1997, trong khi Pokemon Gold & Silver còn tận hai năm nữa mới ra mắt?
Để trả lời, ta cần quay lại thời điểm sơ khai của thương hiệu Pokemon.
Theo hồi ký và các bài viết cá nhân của cố biên kịch chính Takeshi Shudo, Anime Pokemon ban đầu chỉ là một nhánh nhỏ trong chiến dịch truyền thông để quảng bá trò chơi Pokemon Red & Green (phát hành năm 1996 tại Nhật Bản). Mục tiêu thứ yếu là cứu vãn doanh số Game Boy, khi dòng máy này bắt đầu bước vào giai đoạn thoái trào trên thị trường.
Không có bất kỳ kế hoạch dài hơi nào cho các thế hệ Pokemon tiếp theo trên Anime, và chính Shudo cũng nghĩ rằng loạt phim chỉ phát sóng trong thời gian ngắn rồi kết thúc. Trong tâm trí ông, Pokemon là một thế giới nên khép lại một cách trọn vẹn và có chiều sâu. Ông từng đề xuất hai hướng kết thúc rất đối lập cho hành trình của Satoshi:
- Một kết thúc nhẹ nhàng: Satoshi nay đã trưởng thành, chia tay Pikachu và sống một cuộc đời bình thường. Một ngày nọ, giữa dòng người tấp nập, anh bỗng bắt gặp một Pikachu quen thuộc, thế là mọi ký ức tuổi thơ tràn về, như một vòng lặp thời gian, mơ hồ nhưng không hư cấu.
- Một kết thúc có phần đen tối: Thế giới Pokemon trở nên đảo lộn khi các loài Pokemon – vốn bị huấn luyện như công cụ chiến đấu, bắt đầu nổi dậy chống lại con người. Meowth đóng vai trò trung gian giữa hai phía, cố gắng làm cầu nối, nhưng càng khiến xung đột thêm hỗn loạn. Đây là nỗ lực đầy tham vọng của Shudo nhằm mở ra một thế giới Pokemon trưởng thành và đa chiều, nhưng rõ ràng vượt xa đối tượng khán giả nhí mà thương hiệu nhắm đến.
Tuy nhiên, tất cả thay đổi sau khi tập 1 chính thức phát sóng vào ngày 01/04/1997. Loạt phim nhanh chóng trở thành hiện tượng, vượt xa mọi kỳ vọng ban đầu. Dưới áp lực thương mại, dự án quyết định được mở rộng vô thời hạn. Và kể từ đó, Takeshi Shudo dần mất quyền kiểm soát sáng tạo, dù ông vẫn là người đặt nền móng cho toàn bộ thế giới Pokemon trên màn ảnh.
Trong lúc Anime bắt đầu phát sóng, Game Freak đang âm thầm phát triển Pokemon Gold & Silver. Chỉ vài tháng sau, tại sự kiện Nintendo Space World 1997 (11/1997), một bản demo gần hoàn chỉnh (ước tính khoảng 80%) đã được công bố. Tuy nhiên, việc phát triển Thế hệ II sau đó gặp nhiều trì hoãn, đặc biệt do chuyển hệ máy sang Game Boy Color. Để giữ mạch phát sóng của Anime không bị ngắt quãng, nhóm biên kịch tạo ra arc trung gian là phiêu lưu đến Quần đảo Orange – vừa để câu giờ, vừa dần lồng ghép các Pokemon Thế hệ II để quảng bá trước như: Togepi, Marill, Donphan, Slowking, Lugia (trường hợp đặc biệt), v.v.
Tuy nhiên, bản chơi thử lúc đó chỉ giới hạn trong một phần nhỏ. Và phải đến năm 2018, bản ROM đầy đủ từ sự kiện này mới bị rò rỉ, hé lộ 251 Pokemon đã được thiết kế gần như hoàn chỉnh, trong đó có cả Ho-Oh. Dù sau này danh sách đó đã được chỉnh sửa, lược bỏ và thay thế rất nhiều Pokemon trước khi ra mắt chính thức.
Dù thời điểm đó Pokemon Gold & Silver còn đang phát triển và chưa công bố công khai, Ho-Oh lại được chọn để xuất hiện ngay từ tập đầu tiên của Anime.
Nhưng tại sao lại chọn Ho-Oh mà không phải Pokemon nào khác? Khi mà Game còn chưa ra mắt, Anime cũng chưa có kế hoạch du hành đến Johto?
Câu trả lời nằm ở dữ liệu phát triển nội bộ:
- Bản ROM demo rò rỉ từ sự kiện Nintendo Space World 1997 cho thấy Ho-Oh đã xuất hiện với thiết kế đầy đủ từ giữa năm 1997. Điều này chứng minh rằng nó không phải là Pokemon được tạo ra sau anime, mà rất có thể đã nằm trong bản kế hoạch của Thế hệ II từ rất sớm, ít nhất là từ giai đoạn bắt đầu phát triển của Gold & Silver.
- Thật vậy, theo vụ rò rỉ quy mô lớn mang tên “Gigaleak” vào năm 2020, dữ liệu phát triển nội bộ của Game Freak cho thấy Thế hệ I ban đầu dự kiến có tới 190 Pokemon. Tuy nhiên, vì giới hạn bộ nhớ trên máy Game Boy đời đầu, chỉ 151 loài được chọn để phát hành trong bản Red & Green. Phần lớn thiết kế còn lại, trong đó có cả Ho-Oh, được “gác lại” để chuyển sang Thế hệ II.
Điều đó cho thấy Ho-Oh không hề là Pokemon “mới” hoàn toàn, mà đã được chuẩn bị từ rất sớm. Ho-Oh không chỉ là Pokemon mang vẻ ngoài rực rỡ, thần bí và có dáng vẻ linh thiêng, mà còn được định vị từ đầu là linh vật của Pokemon Gold – phiên bản đại diện cho ánh sáng, hy vọng và khởi đầu mới. Việc để Ho-Oh xuất hiện ở tập 1 không phải ngẫu nhiên mà là một nước đi truyền thông thông minh:
- Gợi mở rằng thế giới Pokemon đầy bí ẩn, khơi gợi trí tò mò của khán giả nhỏ tuổi, khi thấy một sinh vật không nằm trong danh sách 151 Pokemon đã biết, chúng sẽ tự hỏi: “Nó là gì vậy? Liệu còn bao nhiêu Pokemon nữa ngoài kia nữa đây?”
- Nếu Anime thật sự kết thúc sớm như dự định ban đầu thì Ho-Oh sẽ mãi mãi là một Pokemon Huyền Thoại [Legendary Pokemon] theo đúng cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng: một sinh vật thiêng liêng chưa từng được đặt tên, chưa từng được giải thích, chỉ xuất hiện một lần duy nhất như ẩn dụ cho hành trình của Satoshi, và sống mãi trong ký ức người xem như một câu hỏi bỏ ngỏ.
- Nếu Anime tiếp tục, Ho-Oh sẽ là chiếc cầu nối đưa người xem đến Johto – vùng đất mới của Thế hệ II, nơi nó không chỉ giữ vai trò chủ đạo mà còn trở thành linh vật biểu tượng của bản Game.
Đặc biệt, Ho-Oh trong tập đầu tiên xuất hiện với sắc vàng kim toàn thân, khác biệt đáng kể so với thiết kế chính thức sau này với bộ lông rực rỡ nhiều màu như cầu vồng. Điều này có thể là do:
- Hạn chế màu sắc: Vào thời điểm đó, hình ảnh Pokemon thường được tối giản để phù hợp với màn hình trắng đen của Game Boy, nên bảng màu vẫn chưa được xác định cụ thể.
- Ẩn dụ trực tiếp: Ho-Oh màu vàng có thể là biểu tượng cho Pokemon Gold, gợi ý về trò chơi đang được phát triển bí mật lúc ấy.
- Hiệu ứng hình ảnh: Ánh sáng mặt trời xuyên qua mây phản chiếu lên bộ lông của Ho-Oh, khiến nó trông có màu vàng rực. Đây có thể là một cách thể hiện hình ảnh nhằm tăng cảm giác huyền bí và ấn tượng cho cảnh phim.
Vì vậy, việc Ho-Oh xuất hiện ngay từ tập đầu không phải sai sót hay tiết lộ quá sớm, mà là lựa chọn có chủ ý, phản ánh tầm nhìn của đội ngũ sản xuất Anime và mối liên kết chặt chẽ với quá trình phát triển Game. Mô tuýp giới thiệu Pokemon Thế hệ sau thông qua Anime được duy trì đến Thế hệ VI, rồi mai một dần. Lý do là vì từ Thế hệ VII trở đi, chiến lược truyền thông của TPC đã thay đổi rõ rệt: họ ưu tiên sử dụng trailer chính thức, website, sự kiện và mạng xã hội để công bố các Pokemon mới, qua đó kiểm soát chặt chẽ thông tin và thời điểm ra mắt, “tránh spoil” và giữ trải nghiệm đồng bộ cho người chơi toàn cầu. Bên cạnh đó, Anime dần mất vị thế là kênh quảng bá chủ lực cho Game, nên việc tiết lộ sớm Pokemon thông qua Anime không còn hiệu quả kinh tế như trước.
Thế nên, Ho-Oh không chỉ là một trong những Pokemon đầu tiên “vượt thế hệ”, mà còn là biểu tượng ngầm báo hiệu rằng thế giới Pokemon còn rộng lớn hơn nhiều. Và với Satoshi, hành trình của cậu mới chỉ vừa bắt đầu…