TIẾN HÓA TRONG THẾ GIỚI POKEMON

TỔNG QUAN VỀ TIẾN HÓA

Tiến hóa [Evolution] là quá trình mà một Pokemon phát triển thành một Pokemon khác, có thể thuộc cùng một Phân Loài [Category] hoặc khác so với tiền thân của nó, hầu hết các Pokemon đều trải qua quá trình này.
Khi tiến hóa, Pokemon biến đổi thành một loài mới với tên gọi hoàn toàn khác. Quá trình này không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình và tâm sinh lý của chúng mà còn tác động đến nhiều yếu tố khác, chẳng hạn như trở nên mạnh mẽ hơn so với tiền thân (dù có những trường hợp giảm một số chỉ số, nhưng sự giảm sút này thường không đáng kể so với mức độ tăng trưởng tổng thể). Pokémon tiến hóa còn có thể học được những Chiêu Thức [Move] mới, thay đổi sang một Đặc Tính [Ability] mới, và có thể thay thế hoặc bổ sung một Hệ [Type] mới so với tiền thân (ngoại trừ Bellossom là mất hệ).
Hầu hết các Pokemon Huyền Thoại [Legendary Pokemon], Pokemon Huyền Ảo [Mythical Pokemon] và Quái Thú Ultra [Ultra Beast] đều không thể tiến hóa, ngoại trừ Type: Null, Cosmog, Meltan và Poipole. Tuy nhiên, một số Pokemon có thể Tiến Hóa Mega [Mega Evolution] như Mewtwo, Latias, Latios, Rayquaza và Diancie, hoặc Hồi Quy Nguyên Thủy [Primal Resurgence] như Kyogre và Groudon.
Tính Cách [Nature], Chỉ Số Cá Nhân [IVs] và Chỉ Số Nỗ Lực [EVs], màu Dị Sắc [Shiny], tỷ lệ Giới Tính [Gender] (ngoại trừ Azurill, Nincada), cũng như Nhóm Trứng [Egg Group] (ngoại trừ Nidoran♀, Nincada) của Pokemon không thay đổi sau khi tiến hóa. Tuy nhiên, trong Anime Pokemon, một số Pokemon được cho là có thay đổi tính cách sau khi tiến hóa. Chẳng hạn, Charmander của Ash trở nên hung hăng hơn khi tiến hóa thành Charizard, hay Magikarp trở nên dữ tợn khi tiến hóa thành Gyarados,…
Tiến hóa có ý nghĩa khác nhau đối với từng loài Pokemon. Đối với Pokemon Sơ Sinh [Baby Pokemon], đây là một phần quan trọng trong quá trình trưởng thành của chúng. Trong khi đó, một số Pokemon như Pawniard tiến hóa để tăng cường sức mạnh và địa vị trong bầy.

Phân loại chuỗi tiến hóa

1. Theo bậc:

Chuỗi tiến hóa 0 bậc: Đây là chuỗi mà trong đó Pokemon không thể tiến hóa hoặc không được tiến hóa từ bất kỳ Pokemon nào, chủ yếu chỉ phát triển về kích cỡ trong suốt quá trình trưởng thành. Ví dụ: Tauros.
Chuỗi tiến hóa 1 bậc: Đây là chuỗi mà trong đó Pokemon bậc thấp nhất tiến hóa chỉ được thêm một lần. Ví dụ: Rattata tiến hóa thành Raticate.
Chuỗi tiến hóa 2 bậc: Đây là chuỗi mà trong đó Pokemon bậc thấp nhất có thể tiến hóa đến hai lần. Ví dụ: Bulbasaur tiến hóa thành Ivysaur, và cuối cùng là Venusaur.

2. Theo hình thức:

Chuỗi tiến hóa tuyến tính: Đây là chuỗi mà trong đó Pokemon chỉ có thể tiến hóa thành một loài duy nhất. Ví dụ: Rattata tiến hóa thành Raticate.
Chuỗi tiến hóa phân nhánh: Đây là chuỗi mà trong đó Pokemon có nhiều chuỗi tiến hóa tuyến tính khác nhau. Ví dụ: Eevee có thể tiến hóa thành 8 loài Pokemon khác nhau.
Chuỗi tiến hóa kết hợp: Đây là chuỗi mà trong đó Pokemon có chuỗi tiến hóa tuyến tính kết hợp với chuỗi tiến hóa phân nhánh. Ví dụ: Oddish tiến hóa tuyến tính thành Gloom, sau đó Gloom sẽ tiến hóa phân nhánh thành Vileplume hoặc Bellossom.

Phương pháp tiến hóa

Thông thường, Pokemon sẽ tiến hóa khi chúng tích lũy đủ Kinh Nghiệm [Experience] để đạt đến một Cấp Độ [Level] nhất định, tiếp xúc với một Vật Phẩm [Item] nhất định, hoặc được Trao Đổi [Trade]. Ngoài một trong các điều kiện tiên quyết trên, một số Pokemon có những điều kiện tiến hóa bổ sung như:

Đạt đến Độ Thân Thiết [Friendship] nhất định.
Giữ một Vật Phẩm nhất định.
Có một Giới Tính nhất định.
Học được một Chiêu Thức nhất định.
Tại một thời điểm nhất định trong ngày.
Tại một địa điểm hoặc vùng nhất định.
Có một Pokemon nhất định trong đội hình.
Chơi ở một phiên bản Game Pokemon nhất định.

Và một số điều kiện lặt vặt khác sẽ được đề cập cụ thể hơn tại bài viết Các phương pháp tiến hóa của Pokemon.

Ngăn chặn tiến hóa

Pokemon có thể trưởng thành mà không cần trải qua quá trình tiến hóa. Một số Pokemon hoặc Huấn luyện viên [Trainer] thậm chí không thích tiến hóa vì một số lý do liên quan đến tình cảm, thẩm mỹ hoặc các quy tắc họ tự đặt ra. Ngoài ra, việc ngăn chặn tiến hóa trong một số trường hợp còn mang tính chiến lược. Chẳng hạn, Chimchar có thể học được “Kích Đốt Nitrơ” [Flame Charge] ở cấp 42, trong khi Monferno và Infernape lại không thể học được. Hoặc Murkrow có đặc tính “Phá Phách” [Prankster], trong khi Honchkrow lại không có. Hơn nữa, việc ngăn Pokemon tiến hóa cho phép sử dụng được các vật phẩm như: Pha Lê Z Pikachu [Pikanium Z], Pha Lê Z Pikashu [Pikashunium Z], Pha Lê Z Eevee [Eevium Z], Đá Tiến Hóa [Eviolite], hoặc có thể đạt được trạng thái Cực Đại Giga [Gigantamax] của Pikachu và Eevee. Các cách ngăn chặn tiến hóa bao gồm:

Người chơi có thể ngăn chặn sự tiến hóa của Pokemon bằng cách nhấn nút “B” mỗi khi Pokemon đang tiến hóa khi lên cấp.
Người chơi có thể trì hoãn quá trình tiến hóa của Pokemon bằng cách cho chúng giữ Đá Bất Biến [Everstone] trước khi tiến hóa. Ví dụ điển hình là Piplup của Dawn trong Anime Pokemon.
Một số Pokemon vẫn có thể tự ngăn chặn quá trình tiến hóa khi lên cấp. Ví dụ, Bulbasaur của Satoshi có thể làm điều này. Tuy nhiên, việc này có thể khiến Pokemon cảm thấy cực kỳ khó chịu, và nếu việc ngăn chặn tiến hóa vượt quá sức chịu đựng của chúng, nó có thể thất bại.

Thoái hóa

Quá trình tiến hóa thường không thể đảo ngược, tức là Pokemon không thể trở lại hình dạng ban đầu sau khi tiến hóa, ngoại trừ Tiến hóa Mega, trong đó Pokemon sẽ trở lại hình dạng ban đầu ngay sau khi trận chiến kết thúc.
Một số lý thuyết về thoái hóa được đề cập trong Từ điển nhưng chưa được minh chứng rõ ràng, chẳng hạn như nếu Slowbro mất Shellder ở đuôi, nó sẽ trở lại thành Slowpoke (dù trong Anime Pokemon cũng cho thấy rằng việc Slowking mất Shellder ở đầu nó vẫn không trở lại thành Slowpoke). Hoặc nếu một trong những cái đầu của Exeggutor rơi ra, khi tập hợp thành bộ 6 nó sẽ trở thành Exeggcute, Hay khi Melmetal kết thúc vòng đời, những mảnh vụn còn sót lại của nó sẽ biến thành Meltan.

Xem thêm về Tiến hóa Mega.

Nguy cơ tiến hóa

Theo quyển sách “Phim hoạt hình Pocket Monsters” của Takeshi Shudo, nếu Pokemon bị cưỡng bức tiến hóa bằng đá tiến hóa hoặc phương thức nhân tạo nào khác khi chưa đủ kinh nghiệm, điều này có thể dẫn đến sự hung bạo bất thường hoặc thậm chí gây tử vong. Nguyên nhân là do cấu trúc cơ thể của Pokemon bị thay đổi đột ngột trong khi nó chưa sẵn sàng để tiếp nhận sự biến hóa này.

So sánh với tiến hóa theo học thuyết Darwin

Trong thần thoại Sinnoh, có câu chuyện cho rằng Pokemon và con người ban đầu không khác biệt. Theo thời gian, một số sinh vật đã tách ra và tiến hóa thành con người, mặc dù giả thuyết này chưa được chứng minh rõ ràng. Mew được coi là tổ tiên của tất cả Pokemon, thông qua việc tiến hóa thành các loài khác. Phân loại sinh học về cấu trúc tế bào và di truyền cho thấy các Pokemon thực sự có chung nguồn gốc với sự khác biệt cá nhân được thể hiện qua Phân Loài, Nhóm Trứng. Điều này lý giải vì sao một số loài Pokemon khác nhau có thể Lai Tạo [Breed] với nhau, cũng như dễ dàng giao tiếp với nhau dù tiếng kêu của chúng không giống nhau.
Quá trình tiến hóa của Pokemon trong thế giới Pokemon gần giống với sự biến thái (Sâu – Nhộng – Bướm) hơn là tiến hóa theo học thuyết Darwin. Học thuyết Darwin đề cập đến sự tiến hóa diễn ra ở các quần thể qua thời gian dài, không phải ở các cá thể cụ thể. Tuy nhiên, vẫn có một số Pokemon phản ánh khá chính xác kiểu tiến hóa thực tế này, chẳng hạn như Burmy, có ngoại hình khác nhau tùy thuộc vào môi trường sống. Ngoài ra, các Dạng Vùng Miền [Regional Form] của Pokemon cũng phù hợp học thuyết này.

Xem thêm về Phân loại Pokemon.

Liên hệ với tiến hóa theo học thuyết Darwin

Trong truyện tranh Pokemon Đặc Biệt [Pokemon Adventures], tiến hóa trong thế giới Pokemon được mô tả là một hiện tượng hoàn toàn tách biệt với quá trình tiến hóa thông thường, là một khả năng bí ẩn chỉ dành riêng cho Pokemon mà đến nay vẫn chưa được giải thích. Trong bản Game Pokemon Super Mystery Dungeon, quá trình tiến hóa được so sánh với giai đoạn dậy thì của con người, điều này giải thích cho sự phát triển đột ngột về thể chất và tâm sinh lý. Mặc dù phần lớn tiến hóa trong thế giới Pokemon giống với sự biến thái trong thế giới thực nhưng vẫn có nhiều bằng chứng cho thấy tiến hóa theo học thuyết Darwin vẫn diễn ra trong thế giới này. Cụ thể:

Vào thời xa xưa, Magikarp đã bị thoái hóa do một nguyên nhân nào đó, khiến chúng yếu đi rất nhiều so với tổ tiên của mình.
Drowzee và họ Munna được cho là hậu duệ của sinh vật thần thoại Baku. Chúng đều biết chiêu Ăn Giâc Mơ [Dream Eater]
Omastar được cho là tổ tiên xa của Octillery. Nguyên nhân Omastar tuyệt chủng là do lớp vỏ quá nặng nề khiến nó gặp khó khăn khi săn mồi.
Họ Shellos và họ Shellder được cho là có họ hàng với nhau. Theo từ điển Pokemon mô tả, họ Shellos vào thời cổ đại từng có một lớp vỏ cứng ở trên lưng.
Seismitoad được cho là loài có họ hàng với họ Croagunk. Chúng đều là những con cóc có khả năng sử dụng độc.
Skorupi được cho là có chung tổ tiên với Sizzlipede.
Họ Archen được cho là tổ tiên của các loài Pokemon Chim.
Tirtouga được cho là tổ tiên của các loài Pokemon Rùa. Chúng sống ở vùng biển ấm cách đây khoảng 100 triệu năm.
Anorith được cho là tổ tiên của các loài Pokemon Côn Trùng.
Đôi mắt và thị lực của Zubat đã bị thoái hóa theo thời gian để nhường chỗ cho khả năng định vị bằng “Sóng Siêu Âm” [Supersonic].
Đôi cánh của Doduo đã thoái hóa theo thời gian, nhường chỗ cho khả năng chạy tốc độ cao. Tuy không còn bay được, nhưng hệ Bay của nó phản ánh nguồn gốc tiến hóa và sự liên kết với các loài chim.
Relicanth đã không thay đổi suốt 100 triệu năm. Tương tự, Kabuto trong Anime Pokemon cũng không có sự thay đổi nào trong suốt 300 triệu năm.
Trong quá khứ xa xưa, Kabutops đã bắt đầu chuyển sang lối sống trên cạn, nhưng nó không thể thích nghi hoàn toàn với môi trường mới trước khi tuyệt chủng.
Niềm tin mãnh liệt rằng mình có thể bay một ngày nào đó dường như đã tác động đến quá trình tiến hóa của Bagon, giúp nó cuối cùng trở thành Salamence.
Hình dạng tiến hóa Mega của Aerodactyl được cho là phiên bản cổ đại của nó. Vào một thời điểm trong quá khứ, Aerodactyl đã tiến hóa từ hình dạng cổ xưa này thành hình dáng mà chúng ta thấy ngày nay.

THÔNG TIN BÊN LỀ

Trong Game Pokemon, Larvesta tiến hóa ở cấp độ cao nhất trong số tất cả các Pokemon chưa tiến hóa (cấp 59).
Trong Game Pokemon, Zweilous tiến hóa ở cấp độ cao nhất trong số tất cả các Pokemon đã tiến hóa 1 bậc (cấp 64).
Eevee là Pokemon có nhiều nhánh tiến hóa nhất, với 8 nhánh.
Eevee, Feebas, Magneton và Charjabug là những Pokemon có đến 2 cách tiến hóa thành một Pokemon.
Porygon là Pokemon duy nhất có thể tiến hóa liên tiếp 2 bậc trong cùng một thời điểm, vì quá trình tiến hóa của chúng chỉ yêu cầu Trao Đổi trong khi giữ một Vật Phẩm mà không cần đạt đến Cấp Độ nhất định.
Nincada là Pokemon duy nhất có thể tiến hóa thành hai Pokemon cùng lúc. Nếu trong đội hình còn chỗ trống và trong Túi [Bag] có ít nhất một Bóng Poke [Poke Ball] trống, Shedinja sẽ tự động xuất hiện trong quả bóng mà không cần trải qua quá trình Thu Phục [Catch].
Manaphy có thể sinh ra trứng nở thành Phione, nhưng Phione không thể tiến hóa thành Manaphy. Tương tự Ursaluna Trăng Máu [Bloodmoon] có thể sinh ra trứng nở thành Teddiursa, nhưng Teddiursa không có cách nào để tiến hóa thành Ursaluna Trăng Máu.